الگوی حاکم برفرایند پیوستگی و گسستگی سرزمین در ایران ( از صفویه تا انقلاب اسلامی )

Authors

دکتر محمدرضا نیا

سید هادی زرقانی

abstract

فرایند قبض و بسط سرزمینی یکی از موضوعات مهم در جغرافیای سیاسی است که در بررسی تاریخ ایران کمتر به آن پرداخته شده است . نگرش تاریخی صرف در بررسی حکومت های ایران و تحولات سیاسی – اجتماعی آنها مانع توجه به این امر شده است . در این مقاله ضمن بررسی تاریخ پنج سلسله صفویه – افشاریه – زندیه – قاجاریه و پهلوی – الگوی حاکم بر فرایند پیوستگی و گسستگی سرزمین طی دوره های تاریخی مزبور مورد بررسی قرار گرفته است . نتیجه حاصل از این مطالعه نشان می دهد که در هر دوره تاریخی – فرایند مزبور در برگیرنده پنج مرحله پیوسته به شرح ذیل بوده است : 1_ شروع گسستگی سرزمینی 2 _ تشدید گسستگی 3 _ آغاز پیوستگی 4 _ تقویت بسط و پیوستگی 5 _ تثبیت و یکپارچگی سرزمینی .

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

افغانستان و ایران از پیوستگی تا گسستگی

سرزمینی که در تاریخ به نام افغانستان آوازه دارد، به دلایل گوناگون اقلیمی، فرهنگی، جغرافیایی و دینی، تاریخ مشترکی با ایران دارد.این سرزمین به ویژه قسمت‌های شمالی و غربی آن تا قبل ازسقوط امپراتوری نادر شاه افشار پیوستگی همه جانبه ای با ایران زمین داشته اما پس از مرگ نادر و تجزیه قلمرو او در مسیر گسستگی از ایران گام بر داشته است. اگر چه احمد شاه درانی بنیانگزاردولت مستقل افغانی خود را جدای از ایرا...

full text

افغانستان و ایران از پیوستگی تا گسستگی

سرزمینی که در تاریخ به نام افغانستان آوازه دارد، به دلایل گوناگون اقلیمی، فرهنگی، جغرافیایی و دینی، تاریخ مشترکی با ایران دارد.این سرزمین به ویژه قسمت های شمالی و غربی آن تا قبل ازسقوط امپراتوری نادر شاه افشار پیوستگی همه جانبه ای با ایران زمین داشته اما پس از مرگ نادر و تجزیه قلمرو او در مسیر گسستگی از ایران گام بر داشته است. اگر چه احمد شاه درانی بنیانگزاردولت مستقل افغانی خود را جدای از ایرا...

full text

تبیینی از تعطیلی حج از صفویه تا انقلاب اسلامی ایران

حج‌گزاری مسلمانان از اواخر حیات رسول الله9 آغاز گردیده و تا قرن سوم هجری، جز موارد بسیار معدود که بیشتر مربوط به حوادث طبیعی و غیر مترقبه بود، بی وقفه انجام ‌شده است. از این زمان به بعد و با ضعف دستگاه خلافت عباسی و پدید آمدن کانون‌های متعدد قدرت در جهان اسلام، رقابت‌ها بر سر سیادت بر حرمین شریفین، به عنوان کانون‌های مشروعیت‌زا، شروع شد که گاه به تعطیلی حج مردمان قلمرو رقیب منجر گردید. در بازة ...

full text

تاریخچه‌ی تغییر الگوی مصرف مواد در ایران؛ بخش چهارم: از انقلاب مشروطیت تا انقلاب اسلامی

ایران به دلیل قدمت دیرینه‌ی خود، تاریخی منحصربه‌فرد دارد که در طول آن همه‌گونه تجربیات تاریخی از پیروزی و شکست گرفته تا انقلاب و اصلاحات اجتماعی به چشم می‌خورد. اگرچه دلایل این فراز و فرودهای تاریخی، به تفصیل توسط مورخان مورد ارزیابی قرار گرفته است، کم‌تر کسی به نقش تغییرات الگوی سوء مصرف مواد و هم‌زمانی آن با وقایع تاریخی ایران پرداخته است.این مقاله بر آن است با بیان شرحی مختصر از تاریخ ...

full text

از انقلاب سفید تا انقلاب اسلامی

نویسنده در این مقاله تلاش نموده است تا از طرفی علل اجتماعی ـ اقتصادی،  و از طرف دیگر آرا و نظریاتی (داخلی / خارجی) را در خصوص انقلاب سفید و بویژه اصلاحات ارضی تحلیل نماید. اشرف با اشاره به فشارهای مختلفی که در خصوص انجام اصلاحات بر دولت شاه وارد می‌شد، اساساً بنیان تفکر مبتنی بر انجام اصلاحات را در بیرون از دولت محمدرضا پهلوی جستجو می‌نماید. وی در این مقاله به بررسی روابط ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهش های جغرافیایی (منتشر نمی‏شود)

Publisher: موسسه جغرافیای - دانشکده جغرافیا

ISSN 1026-6836

volume 35

issue 2 2003

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023